Τα καυτά θέματα στο τραπέζι του Μαξίμου εν όψει ΔΕΘ
Μετά την μάχη των εντυπώσεων στην Ιθάκη, η κυβέρνηση καλείται να επιστρέψει στο μέτωπο της καθημερινότητας, όπου η μάχη αναμένεται ακόμα δυσκολότερη.
Την έξοδο από τα μνημόνια της 21ης Αυγούστου, ακολουθεί το επόμενο πολιτικό ορόσημο στον ορίζοντα, η ΔΕΘ. Παραδοσιακά, οι ομιλίες των πρωθυπουργών στα εγκαίνια της Έκθεσης προσφέρονται για απολογισμούς αλλά και παροχές.
Έτσι, μέσα στο σύντομο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την άνοδο του Αλέξη Τσίπρα στη Θεσσαλονίκη, αναμένεται να ανοίξουν οι φάκελοι ζητημάτων μείζονος σημασίας στη στρατηγική της κυβέρνησης για ανάταξη του πολιτικού της προφίλ, που κηλιδώθηκε από το ολοκαύτωμα στην Ανατολική Αττική. Τα ζητήματα αυτά εντάσσονται, βεβαίως και στην ευρύτερη εκλογική στρατηγική της κυβέρνησης, καθώς, caeteris paribus, οι εκλογές θα πραγματοποιηθούν σε περίπου ένα χρόνο.
Τα καυτά ζητήματα
- Κατώτατος μισθός: Στρατηγική της κυβέρνησης είναι η επανεξέταση του επιπέδου του κατώτατου μισθού, καθώς η συρρίκνωσή του κατά 22% (32% για τους κάτω των 25 ετών) προκάλεσε σημαντική οπισθοδρόμηση και φτωχοποίηση των εργαζόμενων. Η αύξηση αναμένεται να αποφασισθεί το καλοκαίρι του 2019 και θα συντελεστεί σε δύο δόσεις κατά τα πρότυπα της Πορτογαλίας. Το θέμα του κατώτατου μισθού δεν έχει μόνο συμβολική σημασία αφού με το βασικό μισθό αμείβονται σήμερα πολύ περισσότεροι εργαζόμενοι απ΄ότι στο παρελθόν. Όπως προκύπτει από τους σχετικούς πίνακες του τμήματος στατιστικής ανάλυσης του ΕΦΚΑ, ένας στους τέσσερις Έλληνες εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα λαμβάνει μισθό έως 500 ευρώ μεικτά.
Η κυβέρνηση εξετάζει παράλληλα και κάποιου είδους παρέμβαση στο λεγόμενο υποκατώτατο μισθό για τους νέους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών γιατί αν αυξηθεί μόνο ο βασικός μισθών των 586 ευρώ θα μεγαλώσει η ψαλίδα και θα βρεθούν αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας οι μεγαλύτεροι εργαζόμενοι.
O βασικός μισθός καθορίζεται από το κράτος με συγκεκριμένη διαδικασία και χρονοδιάγραμμα που αρχίζει από το Φεβρουάριο κάθε έτους και καταλήγει στη διατύπωση εισηγήσεων για το ύψος του μισθού το καλοκαίρι κάθε έτους, εν προκειμένω του 2019. Συνεπώς , η αύξηση θα καταβληθεί το φθινόπωρο του 2019 η τον Ιανουάριο του 2020. Αν θέλει η κυβέρνηση να επισπεύσει τη διαδικασία, όπως διατείνεται, θα πρέπει να αλλάξει τον ισχύοντα νόμο.
Ο μηχανισμός καθορισμού του κατώτατου μισθού που ενεργοποιείται από το Φεβρουάριο έως και τον Ιούνιο κάθε έτους, προβλέπει διαδικασία διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους και τεκμηριωμένη συνεκτίμηση των πραγματικών δεδομένων της οικονομίας και της απασχόλησης. Υπόψη λαμβάνονται οι προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών, της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας αλλά και το επίπεδο της αγοραστικής δύναμης.
- Επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων: Η επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων αποτελεί νούμερο ένα προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Υπενθυμίζουμε ότι το μνημόνιο απαγόρευε την υποχρεωτική εφαρμογή των όρων της κλαδικής σύμβασης που είχε υπογραφεί σε όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου. Αν αυτή η απαγόρευση αρθεί περίπου 200.000 εργαζόμενοι ενδεχομένως να δουν άμεσα αύξηση στο μισθό τους. Είναι όμως τόσο εύκολο να επανέλθει η επεκτασιμότητα των συμβάσεων; Όχι γατί οι δανειστές έχουν θέσει έναν απαράβατο όρο. για να μπορούν οι όροι των συμβάσεων (πχ το ύψος του μισθού) να επεκτείνονται στο σύνολο των επιχειρήσεων ενός κλάδου θα πρέπει το υπουργείο Εργασίας να μπορεί να αποδείξει ότι η ισχύουσα σύμβαση έχει υπογραφεί από επιχειρήσεις, στις οποίες δουλεύουν πάνω από τους μισούς εργαζόμενους του κλάδου. Απαραίτητη προϋπόθεση για να αποδειχθεί η αντιπροσωπευτικότητα του 51% είναι οι εργοδοτικοί φορείς να υποβάλλουν τα στοιχεία με το μητρώο των μελών τους.
Η υποβολή των μητρώων αποτελεί «αγκάθι» για τη διαδικασία καθώς οι περισσότερες εργοδοτικές οργανώσεις ακόμη κι αν δε το λένε ευθέως, θέλουν να αποφύγουν να εκθέσουν τα μέλη τους, υποβάλλοντας τα μητρώα και επικαλούνται την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Επιπλέον φοβούνται ότι τα μέλη τους θα αρχίσουν να φυλλοροούν για να μην υποχρεωθούν να εφαρμόσουν τους όρους των συμβάσεων Στην πράξη, αν οι εργοδοτικοί φορείς δεν καταθέσουν τα μητρώα τους, η σχετική εγκύκλιος ορίζει κατηγορηματικά ότι δεν είναι δυνατή η επέκταση των συμβάσεων.
- Θα εξεταστεί από τις αρχές του 2019 η δυνατότητα ελάφρυνσης των εισφορών που καταβάλουν στον ΕΦΚΑ ορισμένες κατηγορίες αυτοαπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών. Ο αρμόδιος υφυπουργός Τάσος Πετρόπουλος έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η ελάφρυνση θα αφορά λίγους που επιβαρύνονται υπέρμετρα καθώς το 85% των ελεύθερων επαγγελματιών καταβάλλουν χαμηλότερα ασφάλιστρα από ότι στο παρελθόν. Συγκεκριμένα, το Υπουργείο θα εξετάσει την ελάφρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών που δηλώνουν εισόδημα από 15.000 έως 70.000 ευρώ ετησίως στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται υπέρμετρη επιβάρυνση από φόρους και εισφορές. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η ελάφρυνση θα αφορά μόνο 7.000-8.000 ελεύθερους επαγγελματίες. Ωστόσο για να μην εμφανιστεί «τρύπα» στα έσοδα του ΕΦΚΑ, εξετάζεται το ενδεχόμενο να αυξηθεί στα 200 ευρώ η μίνιμουμ εισφορά που είναι σήμερα 167 ευρώ. Υπενθυμίζουμε ότι αναμένεται αρχές Σεπτεμβρίου και η απόφαση του ΣτΕ το οποίο σύμφωνα με τις διαρροές είναι πολύ πιθανόν να κρίνει αντισυνταγματικό τον υπολογισμό των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών με βάση το εισόδημα.
- Όλο και πληθαίνουν οι δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών (Κατρούγκαλος, Δραγασάκης πρόσφατα) που πιστεύουν ότι η κυβέρνηση θα κερδίσει τον Οκτώβριο τη μάχη για τη μη περικοπή των καταβαλλόμενων συντάξεων από τη 1/1/2019. Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού πάντως θα εμφανιστεί η εξοικονόμηση από τη μείωση των συντάξεων για να αποφύγει η Αθήνα τη σύγκρουση με τους Ευρωπαίους εταίρους. Αν αναγκαστεί η κυβέρνηση να θέσει σε ισχύ το μέτρο θα προσπαθήσει να ισορροπήσει το δυσμενές κλίμα μοιράζοντας επιδόματα, συνολικού ύψους 800 εκατ. ευρώ.